1 |
Desen (design) kavramı-kağıt üzerinde düşünme, tasarlama
anlamlarına gelir. Çizime dayalı plastik bir anlatım biçimidir. Yüzey
üzerinde kalemin bıraktığı tek bir nokta ile derinlik yanılsaması başlar.
Kağıt-yüzey üzerinde derinlik-espas yaratma becerisi, çizgi, ton, lokal
ton (nesnenin, figürün yahut soyut alanların kendi tonu) gibi temel
elemanların kullanımında teknik beceri geliştirmeyi gerektirir.
Desen, tarihin ilk çağlarından beri insanlığın en önemli iletişim aracı
olmuş ve düşüncelerini gerçekleştirme fonksiyonunu yerine
getirmiştir. Desen in-sanın hayal gücünü gerçeğe dönüştürmenin en
önemli ve etkili aracıdır ve resim sanatının ve tasarımın temelidir. |
İlk hafta uygulama yapılmaz,
dersin içeriği ile ilgili bilgi verilir. |
|
|
2 |
Çizgi nedir sorusunun cevabı aranır; çizgi çalışmaları yapılır. Çizim
malzemeleri tanıtılır. Desenin başlıca aracı çizgidir. Çizgi nesnel
olarak geometrik bir elemandır. Nesnel olarak çizgi görsel anlatımın
temel öğelerinden biridir ve görsel değer taşır. Çizim ile üç boyutlu
formları iki boyutlu yüzey üzerine aktarabiliriz. Bunun yanında çizimde
başarılı olmak için sadece çizim tekniklerini iyi uy-gulamak değil,
konuyu gözlemleme, desenin ana şemasını oluşturma, oran-lama
yapabilme becerisine de sahip olmak gerekir. Bu nedenle sanatla
ilgili her konuda önce gözün eğitimi çok önemlidir. Bu derste çeşitli
desen malzemeleri tanıtılarak bu malzemelerin kullanımında nelere
dikkat edileceği üzerinde durulacak, ayrıca çizgi alıştırmaları ilgili
konular ele alınacaktır. |
Desen kaleminin kullanım
becerisini geliştirmeye yönelik
çizgisel alıştırmalar yapılır. Resim
kalemi ile farklı boyutlarda ve seri
hareketlerle daireler çizilir. Farklı
yönlerde çizgilerle –spiral, zig-zag,
elips, daire gibi- kağıdın yüzeyi
doldurulur. |
|
|
3 |
Düz çizgi ve diyagonel çizgilerden oluşan eskizlerin nasıl
yapılacağına dair açıklamalarda bulunulur. |
Temel elemanlarla oluşturulan
figüratif yahut soyut tasarımların
gerçekleştirilebilmesi için ilk
olarak çizginin kontrollü
kullanımını sağlayacak çizgi
çalışmaları yapılır. Resim kağıdına
aşamalar halinde ve üst üste
binecek şekilde ilk önce dikey,
ardından yatay ve son olarak
diyagonal çizgiler çizilir. |
|
|
4 |
Nesnelerin ışık alan alanları ile gölgede kalan alanları arasında kalan
kısımları hassas bir geçişle birbirine bağlayan değerlerin hepsine ton
denir. En açık ton değerinin, en koyu ton değerine doğru çeşitli orta
tonlarla götürülmesi ile elde edilen skalaya Ton Skalası ya da Ton
Çubuğu denir; açıktan koyuya derecelendirilen griler skalası olarak da
tanımlanabilir. Farklı ton değerleri elde etme becerisi geliştirilerek
malzeme üzerinde teknik hakimiyet kurulması sağlanır. Çizginin ve
tonun farklı değerlerdeki kullanımı ile cismin görünümü optik ve
matematik olarak ifade edilir.
Lokal ton, belirli bir objeye has, o objenin karakterine ve rengine özgü
tondur. Doğada nesneleri görmemizi sağlayan şey ışıktır. Işık,
şiddetine ve farklı geliş yönlerine göre nesne üzerinde kırılarak çeşitli
değerler yaratır. Desende atmosfer etkisi ışığın belirli kullanım
yöntemleri ile verilir. Yüzey üzerinde nesnelerin hacimselliklerinin ve
doğada gördüğümüz karakteristik özelliklerinin (düz, kıvrımlı, içbükey,
vb.) verilmesinde ışık-gölgenin (Chiaroscuro) efektif kullanımı büyük
rol oynar. Işık, nesnenin bütün kısımlarını aynı şekilde aydınlatmaz;
dolayısıyla açık-orta-koyu ton (degrade) değerler meydana gelir. |
Desen kalemleri kullanılarak Ton
Skalası yapılır. Resim kağıdına
yan yana altı adet kutu çizilir.
Daha sonra açıktan koyuya doğru
her bir kutu bir diğerinden bir ton
koyu olacak şekilde tonlamaya
geçilir. Her bir kutuda dikey, yatay
ve diyagonal (çapraz) çizgiler
kullanılarak ton değerleri
oluşturulur. |
|
|
5 |
Perspektif, nesnelerin görünümünü düz bir yüzeyde üç boyut
yanılsaması oluşturacak şekilde gözlemcinin bakış açısından
göstermeye yarayan bir izdüşüm tekniğidir. Doğada nesnelerin
gözlemciden uzaklaştıkça küçülmesi, degrade olması prensibine
dayalıdır. Çizgi ve hava perspektifi olmak üzere iki temel yöntem
uygulanır. |
Perspektif uygulama becerisini
geliştirmeye yönelik çizimler
gerçekleştirilecektir. Temel olarak
tek ve çift kaçış noktalı perspektif
çizimler üzerinde durulacak, bu
doğrultuda çizimler yapılacaktır.
Ağırlıklı olarak lineer-doğrusal
perspektife dayalı çizimler
yapılacaktır. |
|
|
6 |
Tek kaçış noktalı perspektifin kullanımına yönelik çizimler Çift kaçış
noktalı perspektifin kullanımına yönelik çizimler - Işık-gölgenin
perspektif kullanımı incelenir.
Uzayıp giden bir yolun ortasından bakıldığında yol ve yandaki direkler
ve ağaçlar ileride birleşiyormuş gibi görünür. Buna benzer bir görüntü
veren perspektife merkezi perspektif denir. Bu perspektif çiziminde,
çizgilerin hepsi tek bir noktada (kaçış noktası) birleşirler. |
Çift kaçış noktalı perspektif
çizimler, ufuk çizgisi üzerinde iki
farklı kaçış noktası baz alınarak
gerçekleştirilir. Bir tane tek kaçışlı
perspektife, bir tane de çift kaçışlı
perspektife örnek oluşturacak
şekilde, ufuk çizgisinin altında,
üstünde ve üzerinde yer alan küp
ve dikdörtgen prizmalar çizilir. |
|
|
7 |
Kompozisyon, nokta, çizgi, yön, biçim, aralık, doku, değer, hareket,
ışık-gölge gibi birçok öğenin belirli bir düzen dahilinde bir araya
getirilmesi ile kurulur. Kompozisyon oluşturulurken bütüne hizmet
eden parçaların aynı zamanda birbirleri ile de uyumlu olmaları, bütün
içinde çeşitlilik oluşturmaları sağlanmalıdır. Ele alınan kompozisyonun
odak noktası, denge, ritm ve zıtlık gibi öğeler gözetilerek kağıt üzerine
yerleştirilmesi, yatay, dikey ve diyagonel doğruların yardımıyla
sağlanır. Başarılı bir kompozisyonda görsel ağırlıkları olan öğelerin
eşit dağılımıyla denge unsurunun yakalanması hedeflenir. |
Kompozisyon kurallarına uygun
obje kompozisyonu kurularak
çizim yapılır. Basit geometrik
formlarla iki adet kompozisyon
kurulur. Çalışmalarda
kompozisyon, ışık-gölge ve oranorantı
kuralları gözetilir.
Kompozisyonda bir küp yahut
dikdörtgen prizma, bir küre ve bir
silindir yer alır.
2. kompozisyon da aynı kurallara
göre çizilir; küp, küre ve silindire
ek olarak üçgen prizma, koni ve
üç boyutlu çokgen eklenir. |
|
|
8 |
VİZE |
|
|
|
9 |
Daire, küre ve silindirik formların perspektif kurallarına göre doğru bir
biçimde çizilmesine yönelik uygulamaların yapılması hedeflenir.
Silindirik nesnelere sadece tam tepeden bakıldığında tam bir daire
görünür. Daireye hafif yandan belli bir açı ile baktığımızda daire şekli
daralır ve elipse dönüşür. Bu durum dairenin perspektif görünüşü
olarak tanımlanır. |
Bu hafta öğrenilen daire, küre ve
silindirik formlar ile daha önce
öğrenilmiş olan dikdörtgen prizma
ve küp gibi formların birlikte
kullanıldığı kompozisyonlar
oluşturularak bu formların yoğun
bir biçimde etüd edildiği projeler
gerçekleştirilir. |
|
|
10 |
Kübik formlardan hareketle modül kullanarak çizgisel nesne çizimleri
ile kübik-geometrik formlardan hareketle basit köşeli formların
çizimleri, oran-orantı çalışmalarının gerçekleştirilebilmesi hedeflenir.
Oran-orantı (proporsiyon), parçaların hem birbirleri ile hem de bütünle
ilişkilerinin kurulmasını sağlayan bir unsurdur. Antik Yunan'dan bu
yana güzellik, çizime konu edilen biçimin oranlarında, bu oranlar
arasındaki denge ve simetride bulunur. |
Daha önce etüt edilmiş temel
geometrik formlara dayalı soyut
konstrüksiyonlar üzerinde obje
çizimleri şekillendirilir; bu ilke
doğrultusunda obje etütleri
gerçekleştirilir.
Basit geometrik formlara referans
veren sandalye (dikdörtgen
prizma) top (küre) ve şişe (silindir)
gibi objeler kullanılarak obje
kompozisyon gerçekleştirilir.
Kompozisyon, ışık-gölge, oranorantı,
perspektif gibi kurallar
gözetilecek; ayrıca her bir
nesnenin karakteri-dokusu detaylı
bir biçimde etüt edilecek; örneğin
sandalyenin ahşap, topun plastik
ve şişenin cam dokusu vurgulanır. |
|
|
11 |
Doku çalışmalarında cam, ahşap, kumaş (drape) gibi farklı kimyasal
ve biyolojik yapıdaki organik ve inorganik nesnelerin dokusal
özelliklerini yansıtmaya yönelik çizimler gerçekleştirilir. Doğadaki
bütün nesnelerin parlaklık, matlık, saydamlık gibi kendilerine has,
farklı bir doku yapıları vardır. Düz ve parlak yüzeylerde dokunsal
hacimler yerlerini düzlüğe terk ederler. Bu bakımdan doku hem üç
boyutlu, hem de iki boyutlu özellikler gösterir. Nesnenin dış yüzeyinde
dokunma ve görme duyularıyla hissedilebilen karakteristik özellikleri,
belirli bir nesnenin yarattığı görsel etkiyi resim yüzeyi üzerinde
yansıtmaya yönelik çizimler yapılacaktır. |
Nesnelerin dokusunu taklit
etmeye yönelik çizimlerin
gerçekleştirilmesi hedeflenir.
Vanitas resminde olduğu gibi
geçicilik ve ölümü simgeleyen
kum saatleri, ayna, kuru kafalar ve
mum gibi objeler kullanılarak obje
kompozisyon gerçekleştirilir. |
|
|
12 |
Bu derste tors ve heykel tanımları, tors çiziminde ölçü, oran, tors
çizim uy-gulamaları ve tors çizerken dikkat edilecek noktalar ele
alınacaktır.
Yüzyıllar boyu insan bedeni, uygarlıkların başlıca ifade konularından
bir olmuştur. Bilimi ve yeni buluşları kültür gelişmesinin temeli kabul
eden top-luluklar en yoğun uğraşlarını insan bedenini incelemekte
vermişlerdir. Antik Yunan ve Roma Uygarlığı kusursuzluğu, kadın ve
erkeği tanrılaştırmakla elde etti. Kusursuz görünen matematik oranlar
ve ideal ölçülere uygun bir figür oldu. Bu dönemdeki eserler sanatsal
açıdan bugün dahi benzersiz kabul edilmektedir. |
Kontrapost duruş ve anatomik
özellikler göz önünde
bulundurularak kadın ve erkek
tors çizimleri yapılır. |
|
|
13 |
El-kol, ayak-bacak çizimleri üzerinde fazlaca eskiz çalışmaları
yapmak gere-kir. Çizime başlamadan önce çizilecek detay dikkatlice
gözlemlenerek ana hatları ile çizilmelidir. Çizilecek kısım bir bütün
olarak görülmeli, fakat bunu yaparken parça ile bütün arasındaki ilişki
de dikkate alınmalıdır. Bu derste ideal insan figürü detaylarının
ölçüleri doğrultusunda bilgiler ve örnekler verilecektir. Bu ölçülerin her
insanda farklılık gösterebileceği unutulmamalıdır. |
Bu derste el çizimi üzerine yapılan
açıklamalar doğrultusunda
anatomik özellikleri göz önünde
bulundurularak el çizimi yapılır. |
|
|
14 |
İnsan başı çiziminde başın ve yüzün oranlarını bilmek çizim yaparken
büyük kolaylıklar sağlayacaktır. İnsan başının karşıdan görünüşünde
ortadan geçen düşey çizgi ile simetri sağlanarak, profilden görünüşte
yatay ve dikey ovaller kullanılarak her iki görünüş de çizilebilir. Başın
hafif yan dönüşlerinde truvakar görünüşü veya başın aşağı, yukarı
duruşlarındaki görünüşler çizilir. |
Başın farklı duruşlarının ele
alındığı çizimler perspektif
kurallarına uygun olarak
gerçekleştirilir.
Bu derste başlangıç olarak yüzün
oval çizimi yapıldıktan sonra
yüzün ayrıntıları belirlenen oranlar
üzerine yerleştirilir. |
|
|
15 |
FİNAL |
|
|
|