GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS Kredi
EMIM319 Türk Mimarlık Tarihi Seçmeli Ders Grubu 3 5 6.00 3.00

Dersin Seviyesi

Lisans

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Dersin temel amacı, Türk mimarlık gelişim çizgisinin İslamiyet öncesi ve sonrası dönemler bağlamında, bütüncül ve mukayeseli bir yaklaşımla incelenmesini sağlamaktır. Bu kapsamda; Türklerin Orta Asya'da (Uygur, Karahanlı, Gazneli ve Büyük Selçuklu dönemleri) ve Anadolu'da (Anadolu Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemleri) geliştirmiş oldukları mimari anlayış ve üsluplara ilişkin derinlemesine bilgi edinilmesi hedeflenmektedir. Farklı dönemlere ait mimarilerin karakteristik özellikleri ve üslup farklılıkları tespit edilerek analiz edilmesi sağlanmaktadır. Mimarlıkta gözlemlenen değişim ve dönüşümün, ait olduğu dönemlerin kültürel, coğrafi ve toplumsal dinamikleriyle olan nedensellik ilişkisinin kavranması ve bu ilişkinin bilimsel zeminle açıklanabilmesi beklenmektedir.

Dersi Veren Öğretim GörevlisiGörevlileri

Dr. Öğretim Üyesi Esra TOKAT NİŞANCI

Öğrenme Çıktıları

1 Türk Mimarlık Tarihini tanımlayabilecektir.
2 Türk Mimarlığındaki yapı tipleri, mimari formlar ve tipolojileri örneklerle açıklayabilecektir.
3 Türk Mimarlığının terminolojisini ayrıntılı olarak tanımlayabilecektir.
4 Türk mimarlığındaki üslupları ve dönemsel değişimleri örnekler vererek anlatabilecektir.
5 Türk Mimarlığındaki farklı dönem ve coğrafyalarda inşa edilmiş yapıları karşılaştırmalı olarak tanımlayabilecektir.

Öğrenim Türü

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Dersin İçeriği

İslamiyet öncesinde Asya'da Türk mimarlığı, Uygur, Karahanlı, Gazneli, Büyük Selçuklu mimarlığı ve Anadolu Türk mimarisinin kaynakları incelenir. İlk Anadolu beylikleri, Anadolu Selçukluları, 14. yy. Anadolu beylikleri ve 17. yy. sonuna kadar Osmanlı mimarisinde camilerde, medreselerde, şifahanelerde, türbelerde, kervansaraylarda, saraylarda ve külliyelerde mekân, kütle, cephe ve strüktür tasarımının özellikleri, biçim dili ile ve 19.yy. Cumhuriyet döneminde geliştirilen mimari üsluba ilişkin özellikler aktarılır.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Teorik [OgretimYontemVeTeknikleri] [OnHazirlik]
1 Dersin Kavramsal Çerçevesi: Türk coğrafyalarında mimari mirasın tanımı, tarihsel ve coğrafi kapsamının belirlenmesi.
2 Erken Türk Mimarlığı: Orta Asya ve İslamiyet Öncesi dönemlerdeki konar-göçer kültürün ve yerleşik yaşamın mimari izlerinin ve etkilerinin incelenmesi.
3 Karahanlı ve Gazneli Dönemi: Orta Asya Türk-İslam mimarisinin (ribatlar, türbeler) oluşumu; yapı tiplerinin ve bezeme dillerinin analizi.
4 Büyük Selçuklu Mimarlığı: İran ve Mezopotamya coğrafyasındaki medrese, cami (ulu cami) ve kümbet mimarisinin kuruluşu ve anıtsal etkilerinin irdelenmesi.
5 Anadolu Selçuklu Mimarlığı (I): Anadolu'da kurulan ilk Türk Beylikleri ve Selçuklu dönemi kentleşme süreci; kervansaray ve hastanelerin (darüşşifa) incelenmesi.
6 Anadolu Selçuklu Mimarlığı (II): Anadolu Selçuklu Ulu Cami ve medrese tiplerindeki bölgesel farklılıklar; taş işçiliği ve mimari bezeme dilinin analizi.
7 Beylikler Dönemi Mimarlığı: Osmanlı öncesi beylikler döneminde (özellikle Batı Anadolu) Selçuklu geleneğinin devamı ve özgün yerel sentezlerin oluşumunun incelenmesi.
8 Vize Sınavı
9 Erken ve Klasik Osmanlı Mimarlığı: Osmanlı Devleti'nin kuruluşu ve Bursa-İznik evresinden Klasik Dönem'e (Mimar Sinan) geçiş süreci; çok kubbeli cami tipolojilerinin gelişimi.
10 Mimar Sinan ve Klasik Dönem: Mimar Sinan'ın yapıtları üzerinden Klasik Osmanlı mimarisinin zirve noktası; tek kubbeli merkezî plan şemasının ve strüktürel rasyonalitenin analizi.
11 Osmanlı Kent Dokusu ve Sivil Mimarlık: Klasik dönem Osmanlı kentlerinin (İstanbul, Edirne) kentsel morfolojisi; mahalle, konut ve yaşam biçimlerinin incelenmesi.
12 Geç Osmanlı Dönemi: Batılılaşma ve Eklektizm: 18. ve 19. yüzyıllarda Batılı mimari akımların (Barok, Rokoko, Ampir) Osmanlı mimarisine etkileri ve ulusal kimlik arayışının incelenmesi.
13 Erken Cumhuriyet Dönemi ve I. Ulusal Mimarlık Akımı: Cumhuriyet'in kuruluşuyla başlayan ulusal mimari kimlik arayışı; yerel motiflerin ve anıtsal mimari dilinin incelenmesi.
14 II. Ulusal Mimarlık Akımı ve Modernizm: 1940 sonrası Türk mimarisindeki modernizm etkileri; ulusal kimlik ve evrensel mimari akımların sentezlenmesi çabalarının değerlendirilmesi.
15 Final Sınavı

Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar

Saatçi, S. (2014). Bir Osmanlı Mucizesi, Mimar Sinan. İstanbul: Ötüken Neşriyat. Kuban, D. (2005). Osmanlı Mimarisi. İstanbul: YEM Yayınları. Aslanapa, O. (1989). Türk Sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi. Naumann, R. (1991). Eski Anadolu Mimarlığı. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları. Goodwin, G. (2012). Osmanlı Mimarlığı Tarihi, (çev. Müfit Günay). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. Kuban, D. (2003).Anadolu-Türk Mimarisinin Kaynak ve Sorunları. İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 2 2
Final Sınavı 1 2 2
Bütünleme Sınavı 1 2 2
Derse Katılım 14 3 42
Bireysel Çalışma 14 3 42
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 1 30 30
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 1 30 30
Toplam İş Yükü (saat) 150

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11
ÖÇ 1 1 2 1 1 2 1 1 1 5 5 1
ÖÇ 2 4 2 1 1 2 1 1 1 5 5 3
ÖÇ 3 1 2 1 1 2 1 1 4 5 5 3
ÖÇ 4 1 2 1 1 2 1 1 1 5 5 2
ÖÇ 5 1 2 1 1 2 1 1 1 5 5 3
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek