.png){kind=spacer}
GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS | Kredi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| EREH224 | Selçuklu Sanatı | Ders | 2 | 4 | 5.00 | 3.00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Anadolu’da Selçuklu dönemi siyasi, sosyal ve kültürel ortamı ile sanatı hakkında bilgi verilmesi; 12.-13. yüzyıllar arasında inşa edilmiş farklı türdeki yapıların (cami, medrese, darüşşifa, türbe, hamam, kervansaray, zaviye-hanikâh), mimari özellikleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır.
Dersi Veren Öğretim GörevlisiGörevlileri
Dr. Öğr. Üyesi Süheyla Golcheshmeh
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Selçuklu Dönemi’nin tarihsel sürecini kavrayabilecek. |
| 2 | Selçuklu sanatının genel özelliklerini kavrayabilecek. |
| 3 | Selçuklu sanatını önceki dönemlerle karşılaştırabilir ve benzer yönleri ile farklı yönleri bilecek. |
| 4 | Selçuklu Dönemi camileri, kervansarayları, türbeleri, medreseleri, sarayları, hamamları, kaleleri ve diğer su yapıları hakkında bilgi sahibi olacak. |
| 5 | Müzelerdeki önemli Selçuklu eserleri hakkında bilgi sahibi olacak. |
Öğrenim Türü
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok.
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok.
Dersin İçeriği
Anadolu’daki Selçuklu dönemi mimarisinin ve sanat ortamının beslendiği kültür alanlarının yanı sıra bu dönem sanatının Suriye, Mısır, İran, Irak gibi yakın kültür çevreleriyle ilişkisi-etkileşimi üzerinde durulacak; yapılar mimari ve süsleme özellikleri açısından incelenecektir.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Teorik | [OgretimYontemVeTeknikleri] | [OnHazirlik] |
|---|---|---|---|
| 1 | Giriş ve Tarihsel Bağlam • Selçuklu Devleti’nin kurulması, coğrafi yayılımı ve tarihi arka plan. • Sanatın sosyal, politik ve dini etkilerle nasıl şekillendiği. • İslam sanatına genel bir bakış. | ||
| 2 | Selçuklu Taş İşçiliği ve Süsleme Sanatları • Selçuklu döneminde taş işçiliği ve geometrik süslemeler. • Mimari yapılarda kullanılan dekoratif taş işçiliği. • Kabartmalar ve süsleme sanatının sembolik anlamları. | ||
| 3 | Selçuklu Sanatında Semboller ve Anlamlar • Selçuklu sanatındaki sembolizm. • Geometrik desenler, bitkisel motifler ve hayvan figürlerinin anlamları. • Sanatın dini ve felsefi boyutları. | ||
| 4 | Anadolu Selçuklu Mimarisi I: Camiler • Anadolu Selçuklu dönemi mimarisine giriş. • Camilerin yapısal ve estetik özellikleri. • İkonik Selçuklu camilerinin incelenmesi. | ||
| 5 | Anadolu Selçuklu Mimarisi I: Camiler (devamı) • Anadolu Selçuklu dönemi mimarisine giriş. • Camilerin yapısal ve estetik özellikleri. • İkonik Selçuklu camilerinin incelenmesi. | ||
| 6 | Anadolu Selçuklu Mimarisi II: Medreseleri ve Türbeleri (Kümbetleri) • Selçuklu medrese mimarisi ve eğitim yapıları. • Medreselerin planları, süslemeleri ve mimarideki yenilikler. • İkonik örnekler. | ||
| 7 | Anadolu Selçuklu Mimarisi III: Kervansaraylar • Ticaret yolları ve Selçuklu kervansaraylarının rolü. • Kervansarayların yapısal özellikleri ve dekoratif unsurlar. • İkonik kervansaray örnekleri. | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Selçuklu Çini ve Seramik Sanatı • Çini kaplama teknikleri ve Selçuklu çini sanatının gelişimi. • Seramik objeler ve bu eserlerin sanattaki yeri. • İznik ve Konya çinileri üzerine incelemeler. | ||
| 10 | Selçuklu Halı ve Tekstil Sanatı • Halı ve tekstil sanatında Selçuklu dönemi özellikleri. • Halıların desenleri ve dokuma teknikleri. • Türk halı sanatının Selçuklu dönemi mirası. | ||
| 11 | Selçuklu El Yazmaları ve Kitap Sanatı • El yazmaları ve kitap süsleme sanatında Selçukluların katkıları. • Minyatürler, tezhipler ve hat sanatının gelişimi. • Örnek el yazmaları ve sanatçıları. | ||
| 12 | Selçuklu Heykel ve Kabartma Sanatı • Mimari yapılardaki kabartmalar ve heykel sanatının özellikleri. • Semboller ve figüratif temalar. • Aslanlar, ejderler ve diğer hayvan figürleri. | ||
| 13 | Selçuklu Metal ve Ahşap İşçiliği • Selçuklu döneminde metal işleme ve zanaatkarlık. • Ahşap işçiliği ve mobilya sanatında Selçuklu tarzı. • Örnek eserler: mihrablar, minberler ve kapılar. | ||
| 14 | Uygulamalı Ders (Türk ve İslam Eserleri Müzesi) | ||
| 15 | Final Sınavı |
Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar
Acun, H. (Ed.). (2007). Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları. T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Aslanapa, O. (2011). Türk Sanatı. Remzi Kitabevi. Avşar, A. (2021). “Van Gölü Havzasında Selçuklu İzleri” Belgeseli Işığında Selçuklu Çağında Anadolu’da Uygur İzleri. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (18), 107-127. Bayburtluoğlu, Z. (1978). Anadolu Selçuklu devri büyük programlı yapılarında önyüz düzeni. Bekmez, A. (2022). Anadolu Selçuklu Çağı Mimarisinde Moğol İstilası Sonrası Değişim Dönüşüm ve Süreklilik. Pegem Yayınları. Bulut, M. (2020). Selçuklu Çizgileri: Anadolu Selçuklu Geometrik Kompozisyonları. İnkılâb Basım Yayım. Çaycı, A. (2019). Anadolu Selçuklu sanatında gezegen ve burç tasvirleri. Palet Yayınları. Eke, B. B. (2020). Tasvirin Anlattığı Tarihin Yazdığı: Terken Hatun Merkezinde Selçuklu Kadını Çalışmalarında Görselin Belge Değeri. İçinde; M. E. Altınsapan & B. Y. Olcay-Uçkan, Canan Parla Armağanı Sanat Tarihi, Arkeoloji, Tarih ve Filoloji Araştırmaları (ss. 123-155), Doğu Kütüphanesi. Eke, B. B. (2019). Meraklısına Selçuklu-Kılıç Gibi Bir Boy. Tün Yayınevi. Freely, J. (2012). At Üstünde Fırtına: Anadolu Selçukluları. Doğan Kitap. Günel, G. (2010). Anadolu Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’da İpek Yolu-Kervansaraylar-Köprüler. Kebikeç, 29, 133-146. Kaya, G. T. (2020). Göksel Dünyada İyilik ve Kötülüğün Sembolleri: İslam Tasvir Sanatında Melek ve Şeytan. MSGSÜ Sosyal Bilimler, 1(21), 142-164. Kuban, D. (2012). Çağlar Boyunca Türkiye Sanatının Anahatları. Yapı Kredi Yayınları. Kuban, D. (1999). Divriği mucizesi: Selçuklular çağında İslam bezeme sanatı üzerine bir deneme. YKY. Kuban, D. (1993). Batıya göçün sanatsal evreleri: Anadoludan önce Türklerin sanat ortalıkları. Cem Yayınevi. Kuban, D. (1982). Türk ve İslâm sanatı üzerine denemeler. Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Ortaylı, İ. (1973). Devenin Taşıma Maliyeti Eğrisi Üzerine Bir Deneme. SBF Dergisi, 28, 181-190. Öney, G. (2004). Büyük Selçuklu Seramik Sanatında Resim Programı ve Gelişen Figür Üslubu. Sanat Tarihi Dergisi, 13(1). Öney, G., & Erginsoy, Ü. (1992). Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Özdemir, M. (2014). Türklerde Turizm. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 121-130. Rüçhan, A. (2000). Kubad Abad Selçuklu Saray ve Çinileri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok.
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Uygulama/Pratik | 3 | 10 | 30 |
| Rehberli Problem Çözümü | 1 | 3 | 3 |
| Soru-Yanıt | 1 | 1 | 1 |
| Örnek Vaka İncelemesi | 1 | 10 | 10 |
| Bireysel Çalışma | 10 | 10 | 100 |
| Okuma | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 145 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | |
| ÖÇ 1 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 1 |
| ÖÇ 2 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 1 |
| ÖÇ 3 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 1 |
| ÖÇ 4 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 1 |
| ÖÇ 5 | 1 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 5 | 1 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek