.png){kind=spacer}
GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS | Kredi |
|---|---|---|---|---|---|---|
| EREH425 | Kültür ve Sanat | Seçmeli Ders Grubu | 4 | 7 | 6.00 | 3.00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amaçları arasında; turist rehberliği öğrencilerine Doğu Roma ya da diğer bilinen adıyla Bizans İmparatorluğu başkenti İstanbul’a ve Kapadokya gibi imparatorluğun diğer önemli bölgelerine ziyarete gelen çoğunlukla Hristiyan inancına sahip konuklarımıza, Doğu Roma dönemine ait çok sayıdaki insanlık kültür miraslarını bir ev sahibi olarak gereğince bilmek ve tanıtmak ve bu sayede Anadolu kültür turizmine katkıda bulunmak ve Anadolu turları sırasında ve sonrasındaki mesleki yaşamlarında örnek bir bilgi temeli oluşturabilmek yer almaktadır. Ayrıca Anadolu’da Selçuklu dönemi siyasi, sosyal ve kültürel ortamı ile sanatı hakkında bilgi verilmesi; 12.-13. yüzyıllar arasında inşa edilmiş farklı türdeki yapıların (cami, medrese, darüşşifa, türbe, hamam, kervansaray), mimari özellikleri açısından incelenmesi amaçlanmaktadır.
Dersi Veren Öğretim GörevlisiGörevlileri
Dr. Öğr. Üyesi Süheyla Golcheshmeh
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Doğu Roma İmparatorluğu’nun (Bizans’ın) tarihsel gelişiminin, Türkiye arkeolojisi ve sanat tarihiyle ne denli iç içe olduğunu farkına varma |
| 2 | Doğu Roma İmparatorluğu’nun başkenti olan İstanbul’un ve bir diğer önemli kültür bölgesi olan Kapadokya’nın, kendi dönemlerinde çevre kültürler arasındaki ve Hristiyan dünyasındaki önemini idrak etme ve bu farkındalığı turizmde yeni ve değerli birer ürün olarak pazarlayabilme |
| 3 | Bizans Dönemine ait mimari, mozaik, duvar resimleri ve diğer buluntu türlerini tanıma, tanımlama ve bu eserlere ilişkin yorumları örnekleyebilme |
| 4 | Doğu Roma sanatıyla ilgili Ayasofya ve Kariye gibi önemli eserleri ve buralardaki sanat eserlerini etkili bir biçimde ve makul yorumlarla aktarabilme |
| 5 | Geçmişteki ve günümüzdeki Anadolu uygarlıkları, kültürü ve coğrafyasının değerini ve niteliklerini hakkıyla bilme ve değerini bilecek farklı kültürlere tanıtabilme |
| 6 | Selçuklu Dönemi’nin tarihsel sürecini ve Selçuklu sanatının genel özelliklerini kavrayabilme |
| 7 | Selçuklu sanatını önceki dönemlerle karşılaştırabilme ve benzer yönleri ile farklı yönleri bilme |
| 8 | Selçuklu Dönemi camileri, hanları, medreseleri, türbe, köprü ve kaleleri hakkında bilgi sahibi olma |
Öğrenim Türü
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok.
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok.
Dersin İçeriği
Bu dersin içeriğinde öncelikli olarak Doğu Roma İmparatorluğu’nun tarihsel gelişimi, başkent İstanbul’daki Bizans dönemine ait kent surları ve kapılar gibi askeri yapılar, hipodrom, su kemerleri, sarnıçlar, saraylar ve forumlar gibi sivil mimarlık örnekleri, anıtlar ve bazı erken tarihli ve mimari plan açısından önemli kilise, manastır gibi dinsel yapılar incelenecektir. İstanbul’daki mimari yapılar arasında en iyi korunmuş ve en çok ziyaret edilen görkemli eserler Ayasofya ve Kariye, gerek mimari plan özellikleri ve gerekse neredeyse tüm Hristiyan ikonografyasını özetleyen mozaik ve duvar resimleriyle ayrıntılı bir biçimde anlatılacaktır. İmparatorluk başkentinin yanı sıra, Hristiyanlığın erken dönemlerinde ve yayılışındaki en önemli coğrafyalardan biri olan Kapadokya’daki ve diğer bazı imparatorluk merkezlerindeki Bizans dönemine ait bazı önemli dinsel yapıtlar da bu ders kapsamında ele alınacaktır. Ayrıca Anadolu’daki Selçuklu dönemi mimarisinin ve sanat ortamının beslendiği kültür alanlarının yanı sıra bu dönem sanatının Suriye, Mısır, İran, Irak gibi yakın kültür çevreleriyle ilişkisi-etkileşimi üzerinde durulacak; yapılar mimari ve süsleme özellikleri açısından incelenecektir.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Teorik | [OgretimYontemVeTeknikleri] | [OnHazirlik] |
|---|---|---|---|
| 1 | Bizans İmparatorluğu’nun Kısa Tarihçesi, Kısa Bir Terminoloji ve Bizans Sanatı’na Giriş | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 2 | Bizans Resim Sanatı: Freskolar, Mozaikler, İkonalar, Hristiyan Azizlerin İkonografisi ve Sanat Eserlerinden Örnekler, İşaret ve Semboller | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 3 | İstanbul Bizans Dönemi Yapıtları: Dini Mimari, Çemberlitaş, Hipodrom, Su Yapıları (Sarnıç) | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 4 | İstanbul Aya Eirene, İkonoklazma Dönemi, Ayasofya Cami Mimarisi ve Mozaikleri | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 5 | Kariye Cami Mimarisi, Mozaikleri ve Duvar Resimleri | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 6 | Kapadokya’da Bizans Dönemi Eserleri, Kapadokya Freskoları, Trabzon Ayasofya, Sumela Manastırı | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 7 | Akdamar Kilisesi, Ani Harabeleri, Süryaniler ve Deyrulzafaran Manastırı | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Anadolu’da Selçuklu Döneminin Başlaması ve Coğrafi Yayılım | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 10 | Anadolu Selçuklu Sanatının Oluşumu ve Gelişimi, Terminoloji | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 11 | Anadolu Selçuklu Dönemi Camileri, Medreseleri ve Kümbetleri/Türbeleri | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 12 | Anadolu Selçuklu Dönemi Kervanyolları ve Kervansaray Mimarisi | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 13 | Anadolu Selçuklu Dönemi Su Yapıları, Sarayları ve Askeri Yapıları | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 14 | Doğu ve İslam ikonografisi: Cizre Ulu Cami Kapı Tokmakları ve İkonografisi, Selçuklu’da Çarkıfelek Motifi, Ejder/Yılan, Aslan, Hayat Ağacı, Türk Süsleme Sanatında Nar, Suret | Gösterim tekniği, düz anlatım ve soru-cevap yöntemi, büyük grup tartışması, vaka incelemesi | Öğrencinin bireysel hazırlığı |
| 15 | Final Sınavı |
Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar
Vizeye kadar; Bornovalı, S. (2020). Tarihin En Uzun Şiiri Ayasofya. Timaş Yayınları. Belge, M. (2021). İstanbul Gezi Rehberi. İletişim Yayınları. Çağlıtütüncigil, E. (2013). Türk Süsleme Sanatında Nar: “Form, Köken Ve İkonografik Anlamı”. TÜBAR-XXXIII, 61-92. Eyice, S. (2021). Yabancıların Gözünden Bizans İstanbul’u. Yeditepe Yayınevi. Eyice, S. (2021). Bizans Devrinde Boğaziçi. Yeditepe Yayınevi. Haldon, J. (2021). Bizans Tarih Atlası. Alfa Yayınları. Kitab-ı Mukaddes Korat, G. (2010). Taş Kapıdan Taç Kapıya: Kapadokya. İletişim Yayınları. Köse, İ. (2010). Bulutların ötesinde saklı manastır: Sumela. Akademi Kitabevi. Mango, C. A., & Güven, G. Ç. (2008). Bizans: Yeni Roma İmparatorluğu. Yapı Kredi Yayınları. Rice, T. T. (1998). Bizans’ta Günlük Yaşam: Bizans’ın Mücevheri Konstantinopolis. Göçebe Yayınları. Summer-Boyd, H., & Freely, J. (2013). İstanbul’u Dolaşırken: İstanbul Gezgininin Rehberi. Pan Yayıncılık. Tükel, U., & Arsal, S. Y. (2014). Sözden İmgeye Batı Sanatında İkonografi. Kabalcı Yayıncılık. Yıldız, S. (2017). Bizans Tarihi, Kültürü, Sanatı ve Anadolu’daki İzleri. Detay Yayıncılık. Vize sonrası; Acun, H. (Ed.). (2007). Anadolu Selçuklu Dönemi Kervansarayları. T. C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Aslanapa, O. (2011). Türk Sanatı. Remzi Kitabevi. Avşar, A. (2021). “Van Gölü Havzasında Selçuklu İzleri” Belgeseli Işığında Selçuklu Çağında Anadolu’da Uygur İzleri. Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi, (18), 107-127. Bayburtluoğlu, Z. (1978). Anadolu Selçuklu Devri Büyük Programlı Yapılarında Önyüz Düzeni. Bekmez, A. (2022). Anadolu Selçuklu Çağı Mimarisinde Moğol İstilası Sonrası Değişim Dönüşüm ve Süreklilik. Pegem Yayınları. Bulut, M. (2020). Selçuklu Çizgileri: Anadolu Selçuklu Geometrik Kompozisyonları. İnkılâb Basım Yayım. Çaycı, A. (2019). Anadolu Selçuklu Sanatında Gezegen ve Burç Tasvirleri. Palet Yayınları. Çaycı, A. (2016). Zaman ve Sanat Bağlamında Çarkıfelek Motifi. Uluslararası İslâm Medeniyetinde Zaman Sempozyumu Bildirileri C.II, İstanbul, 299-306. Çaycı, A. (2006). Asya’dan Anadolu’ya Uzanan Serüven: Çark-ı Felek ve Ejder Birlikteliğinin Nadir Bir Konya Örneği. Sanatta Anadolu Asya İlişkileri, Prof. Dr. Beyhan Karamağaralı’ya Armağan, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 129-136. Eke, B. B. (2020). Tasvirin Anlattığı Tarihin Yazdığı: Terken Hatun Merkezinde Selçuklu Kadını Çalışmalarında Görselin Belge Değeri. İçinde; M. E. Altınsapan & B. Y. Olcay-Uçkan, Canan Parla Armağanı Sanat Tarihi, Arkeoloji, Tarih ve Filoloji Araştırmaları (ss. 123-155), Doğu Kütüphanesi. Eke, B. B. (2019). Meraklısına Selçuklu-Kılıç Gibi Bir Boy. Tün Yayınevi. Freely, J. (2012). At Üstünde Fırtına: Anadolu Selçukluları. Doğan Kitap. Günel, G. (2010). Anadolu Selçuklu Dönemi’nde Anadolu’da İpek Yolu-Kervansaraylar-Köprüler. Kebikeç, 29, 133-146. Kaya, G. T. (2020). Göksel Dünyada İyilik ve Kötülüğün Sembolleri: İslam Tasvir Sanatında Melek ve Şeytan. MSGSÜ Sosyal Bilimler, 1(21), 142-164. Kuban, D. (2012). Çağlar Boyunca Türkiye Sanatının Anahatları. Yapı Kredi Yayınları. Kuban, D. (1999). Divriği Mucizesi: Selçuklular Çağında İslam Bezeme Sanatı Üzerine Bir Deneme. YKY. Kuban, D. (1993). Batıya Göçün Sanatsal Evreleri: Anadolu’dan Önce Türklerin Sanat Ortalıkları. Cem Yayınevi. Kuban, D. (1982). Türk ve İslâm Sanatı Üzerine Denemeler. Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Ortaylı, İ. (1973). Devenin Taşıma Maliyeti Eğrisi Üzerine Bir Deneme. SBF Dergisi, 28, 181-190. Öney, G. (2004). Büyük Selçuklu Seramik Sanatında Resim Programı ve Gelişen Figür Üslubu. Sanat Tarihi Dergisi, 13(1). Öney, G., & Erginsoy, Ü. (1992). Anadolu Selçuklu Mimari Süslemesi ve El Sanatları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Özdemir, M. (2014). Türklerde Turizm. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 121-130. Rüçhan, A. (2000). Kubad Abad Selçuklu Saray ve Çinileri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok.
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Derse Katılım | 1 | 1 | 1 |
| Uygulama/Pratik | 3 | 10 | 30 |
| Soru-Yanıt | 1 | 1 | 1 |
| Örnek Vaka İncelemesi | 10 | 1 | 10 |
| Bireysel Çalışma | 10 | 10 | 100 |
| Okuma | 1 | 1 | 1 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 143 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 | PÇ 17 | PÇ 18 | PÇ 19 | PÇ 20 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
| ÖÇ 2 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
| ÖÇ 3 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
| ÖÇ 4 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
| ÖÇ 5 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
| ÖÇ 6 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
| ÖÇ 7 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
| ÖÇ 8 | 5 | 1 | 1 | 5 | 5 | 1 | 5 | 1 | 1 | 1 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 4 | 1 | 1 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek