GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS Kredi
ESOS421 Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi Ders 4 7 5.00 3.00

Dersin Seviyesi

Lisans

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Toplumsal cinsiyet, toplumsal ilişkileri, kurumları, yapıları farklı biçimlerde belirler ve toplumlardaki egemen söylemlerin, ideolojilerin, düşünme ve eylem pratiklerinin inşa edildiği ve aynı zamanda yeniden üretildiği bir alan olarak disiplinler arası bir çalışma konusudur. Bu ders, hem ayrımcı, eşitsiz, baskıya dayalı bir toplumsal düzenin adı olarak hem de bu ilişkinin taraflarını oluşturan toplumsal grupları dile getiren bir kategori olarak tanımlanan toplumsal cinsiyet konusunu eleştirel sosyolojik bir bakış açısıyla ele almayı amaçlamaktadır.

Dersi Veren Öğretim GörevlisiGörevlileri

Dr. Öğr. Üyesi Bengi Bezirgan Tanış

Öğrenme Çıktıları

1 Öğrenci toplumsal cinsiyet meselesini farklı yönleriyle öğrenir ve toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin farklı toplumsal ilişkilerle ve kurumlarla olan ilişkisinin farkına varır.
2 Öğrenci özel ve kamusal alanlara ilişkin olarak toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin bireylerin toplumsal konumlarındaki belirleyici rolünü kavrar.
3 Öğrenci toplumsal cinsiyet çalışmalarındaki temel teorik tartışmaları ve farklı perspektifleri yorumlama becerisi kazanır.
4 Öğrenci beden, sağlık, emek, aile, evlilik, kent yaşamı, medya, siyaset, hukuk, tarih yazımı gibi farklı alanların toplumsal cinsiyet meselesiyle olan kesişim noktalarına dair farkındalık geliştirir.
5 Öğrenci toplumsal cinsiyet konusuyla ilgili yapılmış çalışmaları sosyolojik bir perspektifle anlama, yorumlama, eleştirme ve analiz etme becerisi kazanır.
6 Öğrenci toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin giderilmesi konusunda çözüm önerilerini ve uygulanan çeşitli politikaları irdeler.
7 Öğrenci egemen cinsiyet rejimlerinin dayattığı var olma biçimlerine ve yarattığı sorunlara dair eleştirel bir bakış açısı kazanır.

Öğrenim Türü

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Dersin İçeriği

Bu ders, toplumsal cinsiyet sosyolojisinin temel kavramlarına, kuramlarına ve araştırma alanlarına odaklanmakta ve toplumsal cinsiyetin diğer toplumsal meselelerle kesiştiği noktalar üzerinde durmaktadır. Ders öncelikli olarak toplumsal cinsiyet düzeni ve rejimi tartışmalarından başlayarak bu çalışma alanının tarihçesini ele almaktadır. Takip eden haftalarda ataerkil düzenin ve eril tahakkümün başlıca tezahür alanlarından olan aile, evlilik ile annelik ve babalık ile kapitalist sistemin işleyişinde önemli bir yere sahip olan kadın emeğinin kullanımı ve değersizleştirilmesi konusu işlenecektir. Ardından toplumsal cinsiyetin beden ve sağlıkla olan ilişkisi, kent deneyimleri, medyadaki görünümleri ve politikalarıyla olan etkileşimleri tartışılacaktır. Son zamanlarda oldukça artan ve görünür olan toplumsal cinsiyet ayrımcılığı ve erkek şiddeti sorunları ve bu sorunlarla ilişkili olarak eleştirel erkeklik ve queer çalışmaları irdelenecektir. Dersin son haftalarında milliyetçilik, siyasete katılım, eril ve feminist tarih yazımı ve toplumsal bellek ile toplumsal cinsiyet temelinde hukuk konuları incelenecektir. Kısacası, bu derste heteronormatif toplumsal düzenin feminist eleştirileri bağlamında toplumsal cinsiyetin farklı toplumsal olgularla, meselelerle olan ilişkisi güncel örnekler üzerinden tartışmaya açılacak ve içine doğulan değil kurulan cinsiyetlendirilmiş yaşamların peşine düşülecektir.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Teorik [OgretimYontemVeTeknikleri] [OnHazirlik]
1 Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Giriş
2 Toplumsal Cinsiyet Çalışmalarının Tarihçesi
3 Ataerkil Sistem ve Eril Tahakküm
4 Aile, Evlilik, Annelik ve Babalık Hâlleri
5 Kadın Emeği ve Toplumsal Yeniden Üretim
6 Beden, Sağlık ve Toplumsal Cinsiyet
7 Kentsel Mekân ve Toplumsal Cinsiyet
8 Vize
9 Medya ve Toplumsal Cinsiyet
10 Toplumsal Cinsiyet Ayrımcılığı ve Erkek Şiddeti
11 Eleştirel Erkeklik ve Queer Çalışmaları
12 Milliyetçilik, Siyasete Katılım ve Toplumsal Cinsiyet
13 Eril ve Feminist Tarih Yazımı ile Toplumsal Bellek
14 Toplumsal Cinsiyet Temelinde Hukuk

Ders Kitabı Malzemesi Önerilen Kaynaklar

Acar, S. (2011). Birkaç Arpa Boyu...21.Yüzyıla Girerken Türkiye’de Feminist Çalışmalar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. Berktay, F. (2015). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları. Connell, R.W. (2017). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika (3.baskı). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Dedeoğlu, S. ve Elveren, A.Y. (2017). Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın. İstanbul: İletişim Yayınları. Emrah Oder, B. ve Yükseker, D. (2010). Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları: Eşitsizlikler, Mücadeleler, Kazanımlar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis Yayınları. Sancar, S. (2008). Erkeklik İmkânsız İktidar: Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları. Saygılıgil, F. (2016). Toplumsal Cinsiyet Tartışmaları. Ankara: Dipnot Yayınları. Wiesner-Hanks, M.E. (2020). Tarihte Toplumsal Cinsiyet. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 60
Quiz 1 40
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

Yok

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 1 1
Final Sınavı 1 1 1
Quiz 2 1 2
Derse Katılım 14 3 42
Makale Kritik Etme 1 10 10
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 1 20 20
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 1 40 40
Quiz için Bireysel Çalışma 1 10 10
Toplam İş Yükü (saat) 126

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13 PÇ 14 PÇ 15
ÖÇ 1 1
ÖÇ 2 1
ÖÇ 3 1
ÖÇ 4 1
ÖÇ 5 1
ÖÇ 6 1
ÖÇ 7 1
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek