| 1 |
Konular
Düşünme eyleminin tanımı ve temel bileşenleri
Kavram, yargı, akıl yürütme ve çıkarım arasındaki ilişki
Algı, imge ve anlam oluşturma süreçleri
Düşünme biçimlerinin bireysel farklılıkları
Eleştirel düşünmenin bilişsel temelleri |
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
Anlatım (Lecture): Temel kavramların açıklanması ve örneklerle pekiştirilmesi
Sokratik Tartışma Yöntemi: “Düşünmek nedir?” sorusu üzerinden öğrencilerin düşünme süreçlerini sorgulaması
Beyin Fırtınası: Kavram, yargı ve algı örnekleri üretme
Kavram Haritası Oluşturma: Kavramlar arası ilişkilerin görselleştirilmesi
Sınıf İçi Grup Etkinliği: Günlük yaşamdan düşünme biçimlerine örnek bulma
Soru-Cevap: Öğrencilerin düşünme biçimleri arasındaki farkları değerlendirmesi |
Okuma:
Nosich, G. M. (2015). Eleştirel Düşünme Rehberi. Anı Yayıncılık. (1. Bölüm: “Eleştirel Düşünme Nedir?”)
Düşünme Egzersizi:
Öğrencilerden bir hafta boyunca karşılaştıkları bir karar verme sürecini kısa notlar hâlinde gözlemlemeleri istenir (örneğin, “Bir konuda karar verirken hangi düşünme biçimini kullandım?”).
Hazırlık Sorusu:
“Bir düşünceyi düşünce yapan şey nedir?” sorusu üzerine kısa bir paragraf yazmaları istenir. |
| 2 |
Düşünme ve eleştirel düşünme kavramları.Düşünme ve eleştirel düşünme kavramlarının karşılaştırılması
Eleştirel düşünmenin tarihsel gelişimi ve felsefi temelleri
Eleştirel düşünmenin eğitsel ve toplumsal önemi
Eleştirel düşünme ile yaratıcı düşünme arasındaki farklar
Eleştirel düşünmenin temel ilkeleri: nesnellik, sorgulama, gerekçelendirme |
Anlatım (Lecture): Kavramların kuramsal olarak açıklanması ve tarihsel örneklerle desteklenmesi
Tartışma (Discussion): “Eleştirel düşünme doğuştan mı öğrenilen bir beceri midir?” sorusu üzerinden karşıt görüşlerin ele alınması
Örnek Olay (Case Study): Tarihte eleştirel düşünme örneklerinin incelenmesi (Sokrates, Descartes, Kant)
Düşünce Haritası (Mind Mapping): Eleştirel ve yaratıcı düşünme arasındaki farkların görselleştirilmesi
Soru-Cevap (Q&A): Öğrencilerin eleştirel düşünmenin önemine dair çıkarımlar yapması
Teaching Methods and Techniques |
Okuma: Paul, R. & Elder, L. (2013). Kritik Düşünce. Nobel Yayıncılık. (Giriş bölümü: “Düşünme Üzerine Düşünmek”)
Hazırlık Sorusu: “Eleştirel düşünmenin eğitimdeki yeri nedir?”
Uygulama: Öğrencilerden günlük yaşamda eleştirel düşünme gerektiren bir durumu örneklemeleri istenir. |
| 3 |
Eleştirel düşünme ile ilgili temel kavramlar: kanıt, iddia, gerekçe, çıkarım, argüman Düşünme hataları ve bilişsel yanlılıklar Mantık hatalarının eleştirel düşünmedeki etkisi Argüman oluşturma ve değerlendirme süreçleri |
Anlatım (Lecture): Temel kavramların kuramsal olarak açıklanması Örnek Olay Analizi (Case Study): Gerçek yaşamdan argüman örneklerinin değerlendirilmesi Tartışma (Discussion): “Bir argüman ne zaman geçerlidir?” sorusu üzerine grup çalışması Soru-Cevap (Q&A): Öğrencilerin mantık hatalarını fark etme becerisini ölçme. |
Okuma: Nosich, G. M. (2015). Eleştirel Düşünme Rehberi. (2. Bölüm: “Argüman Kurma ve Çözümleme”) Hazırlık Sorusu: “Bir argümanı güçlü kılan unsurlar nelerdir?” |
| 4 |
Eleştirel düşünme öğeleri: amaç, soru, bilgi, çıkarım, kavram, varsayım, bakış açısı Bu öğelerin düşünme sürecindeki etkileşimi Eleştirel düşünmede yapılandırılmış sorgulama |
Anlatım: Düşünmenin öğelerinin kavramsal sunumu Kavram Haritası: Öğeler arasındaki ilişkilerin görselleştirilmesi Tartışma: Gerçek bir olay üzerinden düşünme öğelerinin belirlenmesi |
Okuma: Nosich (2015). Eleştirel Düşünme Rehberi (3. Bölüm). Hazırlık Sorusu: “Bir düşünmenin temel unsurları nelerdir?” |
| 5 |
Eleştirel düşünme süreci ve özellikleri Açık fikirli olma, entelektüel dürüstlük, tarafsızlık Eleştirel düşünmede etik boyut |
Sokratik Tartışma: Farklı görüşlerin etik sınırlar içinde sorgulanması Rol Oynama (Role Play): Farklı bakış açılarını temsil etme Bireysel Yansıtma: Öğrencinin kendi düşünme biçimini değerlendirmesi |
Okuma: Cüceloğlu (2008). İyi Düşün Doğru Karar Ver. Bölüm 1–2. Hazırlık Sorusu: “Tarafsız düşünmek neden zordur?” |
| 6 |
Eleştirel düşünme yoluyla sorun çözme Problem tanımlama, çözüm üretme, karar verme Eleştirel düşünmenin karar süreçlerine katkısı |
Örnek Olay Analizi: Gerçek vakalar üzerinden çözüm üretme Grup Çalışması: Alternatif çözüm yolları geliştirme Sunum: Çözüm önerilerinin paylaşılması |
Okuma: Paul & Elder (2013). Kritik Düşünce. Bölüm 4. Hazırlık Sorusu: “Bir problemi eleştirel düşünme süreciyle çözmek ne kazandırır?” |
| 7 |
Eleştirel düşünmenin bireysel yaşamdaki yeri Günlük yaşamda eleştirel farkındalık Önyargı, duygu ve düşünme ilişkisi |
Film Analizi: Eleştirel farkındalığı yansıtan sahnelerin çözümlemesi Tartışma: “Duygular düşünmeyi engeller mi?” Bireysel Günlük: Günlük yaşamdan örneklerle farkındalık çalışması |
Okuma: Cüceloğlu (2008). Bölüm 5. Hazırlık Sorusu: “Eleştirel düşünme bir yaşam tarzı olabilir mi?” |
| 8 |
Ara Sınav Yazılı veya proje temelli sınav. Kapsam: 1–7. haftalar. |
|
|
| 9 |
Eleştirel düşünmenin mesleki yaşamdaki yeri Karar verme ve liderlikte eleştirel düşünme Disiplinlerarası düşünme becerileri |
Vaka Analizi: Mesleki kararlarda eleştirel düşünme örnekleri Grup Sunumu: Alanlara göre eleştirel düşünme örnekleri Tartışma: “İş hayatında eleştirel düşünme neden önemlidir?” |
Okuma: Nosich (2015). 4. Bölüm. Hazırlık Sorusu: “Eleştirel düşünme iş performansını nasıl etkiler?” |
| 10 |
Konular Eleştirel okuma becerileri Metinlerde önyargı, argüman ve ideoloji çözümlemesi |
Okuma Çemberi: Ortak metin çözümlemesi Tartışma: Yazarın bakış açısının metne etkisi Analiz Çalışması: Eleştirel okuma kılavuzu ile metin inceleme |
Okuma: Aybek (2011). Eleştirel Düşünme Rehberi ilgili bölüm. Hazırlık Sorusu: “Okurken tarafsız kalmak mümkün mü?” |
| 11 |
Eleştirel dinleme becerileri Sözlü metinlerde çözümleme, değerlendirme ve geri bildirim |
Video Analizi: Söylem çözümleme Grup Tartışması: İkna ve algı yönetimi örnekleri Soru-Cevap: Dinleyicinin aktif rolü üzerine değerlendirme |
Okuma: Şahin (2011). Eleştirel Medya Okur Yazarlığı. Hazırlık Sorusu: “Dinlerken eleştirel kalmak neden zordur?” |
| 12 |
Eleştirel yazma Akademik metinlerde argüman oluşturma ve destekleme |
Yazma Atölyesi: Eleştirel yazma uygulaması Akran Değerlendirmesi: Yazılı metinlerin karşılıklı incelenmesi Model İnceleme: Güçlü argüman örneklerinin çözümlemesi |
Okuma: Facione & Gittens (2013). Think Critically. Hazırlık Sorusu: “İyi bir eleştirel yazının özellikleri nelerdir?” |
| 13 |
Edebi eleştiri kavramı ve türleri Edebiyat kuramlarının eleştirel düşünme bağlamında incelenmesi |
Anlatım: Kuramların tarihsel çerçevesi Edebi Metin Çözümlemesi: Eser yorumlama uygulaması Tartışma: Farklı eleştiri türlerinin karşılaştırılmas |
Okuma: Atay, O. (2013). Bir Bilim Adamının Romanı. Hazırlık Sorusu: “Bir metni eleştirel okumak, onu yeniden yazmak mıdır?” |
| 14 |
Eleştirel düşünme yöntemleriyle edebi metin çözümlemesi Uygulama: Küçük Prens üzerinden eleştirel okuma örneği |
Grup Sunumu: Metin analizi Panel Tartışması: Farklı yorumların değerlendirilmesi Soru-Cevap: Eleştirel çıkarımların paylaşılması |
Okuma: Saint-Exupéry (2015). Küçük Prens. Hazırlık Sorusu: “Bir metni eleştirel okumak, yazarı anlamak mı yoksa sorgulamak mı?” |
| 15 |
Final Sınavı Yazılı veya proje temelli final sınavı. Kapsam: 9–14. haftalar. |
|
|